رابطه سرمایه فرهنگی و دینداری با مسؤولیت پذیری اجتماعی در شهر قم

چکیده تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط میان سرمایه فرهنگی و دینداری با مسوولیت¬پذیری اجتماعی در بین زنان و مردان فرهنگی شاغل رسمی در مدارس شهر قم در سال 93-92 انجام¬شده¬است. چارچوب نظری تحقیق، تلفیقی است و بر¬پایه رویکرد¬های اخلاق مدنی و نظم اجتماعی مبتنی بر کارکردگرایی تدوین شده¬است. طبق نظریه بوردیو، ابعاد سرمایه فرهنگی شامل سرمایه فرهنگی تجسم-یافته، سرمایه فرهنگی عینیت¬یافته و سرمایه فرهنگی نهادینه¬شده می¬باشد. همچنین از¬میان ابعاد دینداری گلاک و استارک، ابعاد دینداری اعتقادی، مناسکی و تجربی در¬نظر گرفته¬شده¬است. مسوولیت-پذیری اجتماعی نیز در سه سطح خرد، میانی و کلان سنجیده¬شده¬است. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده¬ها، پرسش¬نامه محقق¬ساخته است. بر¬اساس فرمول کوکران، جمعیت نمونه به تعداد 327 نفر برآورد گردید که برای اطمینان بیشتر به 350 نفر افزایش یافته است. روش نمونه-گیری، خوشه¬ای چند¬مرحله¬ای بوده است. یافته ها نشان می دهند که بین سرمایه فرهنگی- دینداری فرهنگیان شاغل در مدارس شهر قم و دامنه مسوولیت پذیری اجتماعی آنان رابطه قابل قبول وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون¬های همبستگی در این اثر، حاکی از وجود رابطه معنادار و مستقیم بین میزان سرمایه فرهنگی- دینداری، و میزان مسوولیت¬پذیری اجتماعی است. به¬عبارت دیگر نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬ها نشان می¬دهد که به¬جز بعد سرمایه فرهنگی نهادی، بقیه ابعاد سرمایه فرهنگی و همچنین ابعاد در¬نظر¬گرفته¬شده برای دینداری دارای رابطه معنادار با مسوولیت¬پذیری اجتماعی هستند. متغیر¬های زمینه¬ای(سن، جنس، وضعیت تاهل، مقطع، ناحیه، درآمد و مسکن) دارای رابطه معنادار با متغیر وابسته نیستند. نتایج حاصل از تحلیل مدل رگرسیونی نیز نشان می¬دهد که متغیر¬های مستقل تحقیق قادر هستند 36 درصد از واریانس متغیر وابسته (مسوولیت¬پذیری اجتماعی) را تبیین نمایند. همچنین متغیرهای سرمایه فرهنگی عینیت-یافته با ضریب رگرسیون 283/0، دینداری مناسکی با ضریب رگرسیون 273/0، دینداری تجربی با ضریب رگرسیون 190/0، جنسیت با ضریب رگرسیون 181/0و دینداری اعتقادی با ضریب رگرسیون 169/0 به¬ترتیب بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته (مسوولیت پذیری اجتماعی (کلی))، نشان می دهند. واژگان کلیدی: مسوولیت¬پذیری اجتماعی، سرمایه¬فرهنگی، دینداری، فرهنگیان، اخلاق مدنی، شهروندی